Pierwsze tygodnie i miesiące życia dziecka to czas wielu niewiadomych. Rodzice uczą się poznawać małego człowieka – jego nastrój, zachowania oraz reakcje na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Jak radzić sobie z bólem brzucha u noworodka?
Bóle brzucha u najmłodszych – jak je rozpoznać?
Maluch nie powie nam o swoim bólu brzucha. Zapytany nie pokaże też, które miejsce boli. Tę umiejętność dzieci nabierają dopiero około drugiego roku życia. Co może wskazywać na dyskomfort w okolicy brzucha u niemowlaków?
Dzieci, które nie potrafią jeszcze dokładniej alarmować swoich dolegliwości, będą na wszelki ból reagowały całym ciałem lub zmianą zachowania. Najbardziej charakterystycznym objawem chorób u maluchów jest nieukojony płacz. W przypadku bólów brzucha będzie on zazwyczaj zaczynał się od cichego kwilenia, które stopniowo będzie zwiększać intensywność aż do płaczu. To oznaka, że problem narasta stopniowo. Nieco inaczej objawia się kolka niemowlęca. Tutaj płacz pojawia się nagle, jest głośny i doniosły.
Dodatkowe zmiany, które można zauważyć w wyglądzie dziecka, gdy je coś boli, to prężenie ciała, zaciskanie piąstek, podkurczanie nóżek. Na problem z brzuchem mogą skierować trudności z wypróżnianiem (częstsze lub rzadsze oddawanie stolca w porównaniu z normą dla danego dziecka), napięty i twardy brzuch, prężenie i napinanie brzucha w reakcji na dotyk w tej okolicy, bulgotanie w jelitach czy głośne oddawanie gazów.
Przyczyny bólu brzucha u niemowląt
Jest wiele przyczyn, które u malucha mogą powodować ból brzucha. Najczęściej mamy do czynienia z kolką niemowlęcą – stanem, który dotyka nawet ponad 40% dzieci w pierwszych miesiącach życia. [1] Na kolejnych miejscach plasują się nietolerancje pokarmowe i alergie, połykanie powietrza podczas jedzenia (głównie przy karmieniu piersią), refluks żołądkowo-przełykowy, infekcje bakteryjne, wirusowe oraz pasożytnicze. Rzadziej przyczyną są dużo poważniejsze stany, takie jak nieswoiste choroby zapalne jelit, wgłobienie jelita czy zapalenie wyrostka robaczkowego.
Co na ból brzucha dla najmłodszych?
Leczenie bólu brzucha najlepiej jest dostosować do wywołującej go przyczyny. Czasem, zanim udamy się z dzieckiem do lekarza, możemy wypróbować pewne domowe sposoby, które mogą poprawić komfort malucha.
Spróbuj od zmodyfikowania techniki karmienia. Czasem spiesząc się, karmiące mamy nie zwracają uwagi na ułożenie główki dziecka podczas karmienia. Powinna być ona ułożona wyżej niż reszta ciała. To z jednej strony pomaga grawitacyjnie na spływanie pokarmu do żołądka, a z drugiej strony sprawia, że dziecko podczas jedzenia połyka mniej powietrza. Może to zapobiec powstawaniu nieprzyjemnych dla dziecka wzdęć.
Jeśli Twoje dziecko jest karmione mlekiem modyfikowanym i cierpi na kolki, zapytaj w aptece o mleko na kolki i zaparcia. Ma ono specjalną formułę, która chroni dzieci przed tą dolegliwością.
Jeśli dziecko ma alergię na jakieś składniki pokarmowe, to może zaistnieć konieczność zmiany diety u karmiącej mamy tak, żeby i ona nie spożywała pokarmów szkodzących maluchom. W niektórych przypadkach to nie wystarcza i trzeba sięgnąć po mleko modyfikowane dla alergików.
Wypróbuj masażu brzuszka u dziecka, które ma tendencję do wzdęć i do połykania powietrza podczas jedzenia. Rozgrzaną dłonią delikatnie wmasowuj się w tkanki i rób to zgodnie ze wskazówkami zegara, bo tak przebiega perystaltyka przewodu pokarmowego. Tę technikę najlepiej stosować pomiędzy atakami bólów brzucha, żeby dodatkowo nie rozdrażniać malucha wtedy, kiedy czuje się źle.
Jeśli problemem jest kolka niemowlęca, leki możesz znaleźć z łatwością w aptece. W tej sytuacji mogą się sprawdzić preparaty dostępne bez recepty zawierające symetykon. Ta substancja rozbija pęcherzyki gazu na mniejsze i ułatwia ich usuwanie z jelit malucha.
Można także spróbować ziołowych herbatek, które wspomagają perystaltykę przewodu pokarmowego. Wiele z nich ma również dodatkowe działanie rozkurczowe i żółciopędne. Najczęściej stosowane są herbatki rumiankowe i z mięty. [2]
Zadbaj o spokojne otoczenie dziecka. Stres rodziców może się przenosić na malucha i wywoływać u niego rozdrażnienie. Częste stosowane metody to kołysanie noworodka, jazda samochodem oraz wypełnianie ciszy w domu dźwiękiem suszarki do włosów czy cichego odkurzacza.
Objawy alarmowe, czyli kiedy udać się do pediatry
Bóle brzucha u noworodków najczęściej są spowodowane kolką czy nieprawidłową techniką karmienia i działania podejmowane w domu mogą pomóc maluchowi. Istnieje kilka tzw. czerwonych flag, czyli objawów towarzyszących, na które należy zwrócić szczególną uwagę, bo mogą świadczyć o poważniejszej chorobie. Są to:
- uporczywe ulewania, biegunka lub zaparcie (zwłaszcza pojawiająca się nagle, po okresie, kiedy dziecko było zdrowie i rozwijało się dobrze);
- twardy i nabrzmiały brzuch, który nie mięknie (nawet po wypróżnieniu);
- krew i/lub śluz w stolcu;
- dziecko nie przesypia nocy;
- gorączka, stan podgorączkowy;
- zahamowanie zwiększenia masy ciała i wzrostu lub spadek masy ciała.
Te objawy mogą towarzyszyć poważniejszym stanom, takim jak zakażenia przewodu pokarmowego czy wgłobienie jelita. Jeśli zauważysz którykolwiek z nich, to nie zwlekaj, tylko skontaktuj się z lekarzem.
W przypadku wszystkich dolegliwości, które dotykają najmłodsze dzieci, bardzo istotna jest współpraca rodzica i lekarza. To rodzice widzą malucha na co dzień i ich obserwacje co do zmiany zachowania lub wyglądu pociechy są kluczowe w nakierowaniu specjalisty na odpowiednie postępowanie. Znajomość sposobów na łagodzenie bólu brzucha u dziecka może przynieść maluchowi ulgę, zanim uda się go zabrać do lekarza.
Bibliografia
[1] A. Ratajczak, K. Ratajczak i W. Feleszko, „Infantile colic”, Pediatria i Medycyna Rodzinna, t. 12, s. 413–418, grudz. 2016, doi: 10.15557/PiMR.2016.0041.
[2] B. Larijani i in., „Prevention and Treatment of Flatulence From a Traditional Persian Medicine Perspective”, Iran Red Crescent Med J, t. 18, nr 4, s. e23664, sty. 2016, doi: 10.5812/ircmj.23664.
Artykuł partnera.
