Kaszel to jeden z objawów, który zwykle bardzo niepokoi rodziców. Niepokój ten jest w pełni uzasadniony szczególnie w przypadku noworodków, których odporność na działanie wirusów czy bakterii jest niemalże zerowa. Tymczasem kaszel może, ale wcale nie musi być objawem choroby. Sprawdzamy, kiedy należy udać się do lekarza, a kiedy kaszel jest normalnym odruchem fizjologicznym noworodka.
Przyczyny kaszlu u noworodków
Wbrew pozorom noworodki kaszlą zwykle z tych samych przyczyn, co nieco starsze dzieci, a także dorośli. Najczęstszymi przyczynami kaszlu są:
- zbyt suche powietrze,
- alergie (głównie na kurz, roztocza, pyłki),
- odruch obronny w przypadku zakrztuszenia, na przykład napojem lub powietrzem,
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- inne choroby, związane na przykład z układem pokarmowym.
Zawsze ważne jest rozpoznanie przyczyny kaszlu, bo to od niej zależy dalsze postępowanie. Należy pamiętać, że noworodki nigdy nie kaszlą bez powodu – wykorzystywanie kaszlu w celu zwrócenia na siebie uwagi rodzica to domena starszych dzieci, które zdają sobie sprawę, że w ten sposób mogą pozyskać atencję opiekuna.
Rodzaje kaszlu u noworodków
Kaszel zawsze występuje w jednym z rodzaju – jako kaszel suchy bądź mokry. Jego rozpoznanie często jest bardzo trudne dla rodzica, tymczasem rodzaj kaszlu zwykle wskazuje na jego przyczynę. Kaszel suchy u dziecka spowodowany jest zwykle wysuszeniem górnych dróg oddechowych na skutek zbyt suchego powietrza w pomieszczeniu. Postępowanie w takim przypadku jest stosunkowo proste – wystarczy w pokoju maluszka, na kaloryferze, umieścić nawilżacz powietrza. Kaszel suchy może być także oznaką alergii i zwykle występuje w porze wiosennej oraz letniej. Zwykle wraz z nim pojawiają się dodatkowe objawy, takie jak katar czy przekrwione oczy. Choć u noworodków rzadko diagnozowana jest alergia na pyłki, warto mieć na uwadze, że może być ona przyczyną kaszlu. Tymczasem kaszel mokry niemal zawsze oznacza infekcję górnych dróg oddechowych i powinien być skonsultowany z lekarzem pediatrą.
Kaszel u noworodka – kiedy do lekarza?
Wizyta u lekarza jest konieczna, gdy kaszel trwa dłuższy czas, czyli kilka dni w przypadku kaszlu suchego. Lekarz zbada dziecko i sprawdzi, jaka jest przyczyna kaszlu, a także zaleci dalsze postępowanie. Jeżeli dodatkowo noworodkowi towarzyszą niepokojące objawy, takie jak ulewanie czy kolki, nie warto zwlekać z wizytą lekarską. Kaszel może bowiem zwiastować chorobę, jaką jest refluks pokarmowy, czyli stosunkowo często przypadłość noworodków i niemowlaków. W sytuacji, gdy rodzice zaobserwują u dziecka kaszel mokry, również nie powinni zwlekać z wizytą u lekarza. Kaszel może tutaj oznaczać konieczność wdrożenia leczenia, które zapobiegnie rozwojowi choroby tak, aby nie przerodziła się ona na przykład w zapalenie oskrzeli, które dla maluszka jest bardzo niebezpieczne.
Jak pomóc kaszlącemu noworodkowi?
Kaszel jest dla maluszka bardzo męczący, szczególnie gdy występuje w nocy. Przede wszystkim dzidziuś powinien być dobrze nawodniony, aby zapobiec wysuszeniu błony śluzowej gardła – w przypadku karmienia naturalnego wystarczy mleko matki, natomiast dzieciom karmionym mlekiem modyfikowanym można dodatkowo podać wodę. Warto także wdrożyć następujące sposoby w przypadku:
- kaszlu suchego – nawilżanie powietrza, wietrzenie pomieszczeń, częste odkurzanie,
- kaszlu mokrego – zastosowanie specjalnych inhalacji z pary wodnej, wykąpanie dziecka w ciepłej wodzie z dodatkiem olejku z eukaliptusa, szałwii lub tymianku, co ułatwi odkrztuszanie wydzieliny.
Noworodek walczący z kaszlem mokrym nie powinien wychodzić z domu do czasu ustąpienia objawu. Przy kaszlu suchym, w sezonie pyleń, także dobrze jest pozostać w domy kilka dni i sprawdzić, czy stan maluszka się poprawi.
Choć kaszel u noworodka zawsze wywołuje niepokój rodziców, w gruncie rzeczy często jest naturalną przypadłością, której można pozbyć się w bardzo prosty sposób. Niemniej jednak w przypadku objawów towarzyszących należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który będzie mógł w odpowiedni sposób pomóc dziecku.
